Blauw licht filterende brillen: Functioneel of een marketingstunt?
- Geplaatst op
- Door Koos Meijer
Tegenwoordig zijn er steeds meer verschillende partijen die claimen dé perfecte oplossing te hebben voor jouw slaapprobleem, namelijk de blauw licht filterende bril. Er is alleen één groot verschil tussen de brillen: het design. De ene bril heeft heldere glazen en een hip montuur, en de andere heeft knaloranje glazen en sluit volledig af. Alleen de laatste kan je helpen beter te slapen, maar waarom?
Modieus maar nutteloos?
Er modieus bij lopen, is tegenwoordig erg belangrijk. Het lijkt er soms zelfs op dat mensen meer waarde hechten aan hoe het product eruit ziet, dan wat voor werking het heeft. Hetzelfde geldt voor de blauw licht filterende bril. Ook hier zie je prachtige exemplaren voorbij komen, zie hierboven een aantal voorbeelden van 'blue blockers' met heldere glazen. De vraag is alleen: helpen ze om beter te slapen? Het antwoord is nee, deze modieuze brillen die werken niet en hieronder licht ik precies toe waarom.
In de onderstaande video bespreek ik vijf misverstanden over blauw licht en slaap
De verschillen tussen een slaapbril een blauw licht filter PC bril
Een blauw licht filterende slaapbril moet aan drie eisen voldoen, voordat je als producent kan claimen dat de bril kan helpen aan een betere slaap:
1: Een slaapbril sluit volledig af:
Bijna elke kamer in ons huis bevat blauw licht. In de woonkamer staat de televisie aan, in je slaapkamer de lamp en ga zo maar door. Juist het blauwe (kunst)licht dat van boven komt, heeft een extra groot effect op onze biologische klok. Aangezien de meeste blue-blockers de blootstelling aan kamerverlichting en daglicht dat vanaf de zijkant en de bovenkant binnenkomt niet tegenhouden, voldoen ze niet als slaapbril.
2: Een slaapbril draag je 1 a 2 uur voor het slapen gaan:
Als u normale dagdiensten loopt, zal het dragen van een blue blocking pc bril overdag tijdens het werk de slaap niet verbeteren. De timing is hierbij de sleutel. De blootstelling aan blauw licht alleen ongunstig voor uw natuurlijke slaap-waak ritme indien de zon al onder is. Een slaapbril dien je één tot twee uur voor het slapen gaan te dragen. En dus niet de gehele dag.
3: Een slaapbril filtert 98%+ van het blauwe licht, een pc bril slechts 10%:
Veel van deze blue block pc brillen filteren slechts 10 tot 30% van het <530 nm (blauw/groene) lichtspectrum. Zolang de glazen gelig of helder zijn en ze niet volledig van boven afsluiten, laten ze het grootste gedeelte van dit slaap onderdrukkende licht door. Als een bril slechts 10% van het blauwe lichtspectrum filtert, mag je dan wel een blauw licht filter bril genoemd worden? Is een regenjas die 10% van de regen tegenhoudt eigenlijk wel een regenjas? Het antwoord is 'NEE'.
Wat wordt er geclaimd bij de ‘blauw licht filter brillen’?
Allereerst is het misschien handig om uit te leggen wat blauw licht filterende brillen precies zijn en wat de brillen doen. Zoals je wellicht weet, worden wij allemaal blootgesteld aan blauw licht wat afkomstig is van de verlichting in huis, televisies, telefoons et cetera. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat dit licht een negatief effect op de biologische klok en de natuurlijke aanmaak van melatonine heeft. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat dit geldt als je in de avond wordt blootgesteld aan dit blauwe licht. De blootstelling aan het blauwe licht is overdag geen probleem, je slaapt er zelfs beter door. Volgens velen wetenschappers krijgen Nederlanders te weinig blauw- en daglicht'.
Uit onderzoek onder ruim 1.300 kinderen en jongeren van het RIVM, in samenwerking met het Amsterdam Medisch Centrum, blijkt het filteren van het blauwe licht in de avond met een oranje, blauw licht filter bril een positief effect heeft op de natuurlijke aanmaak van melatonine en op de slaapkwaliteit.
Resultaten uit een studie van het RIVM en het AMC:
Adolescenten die dagelijks een scherm gebruiken in het uur voor het slapen, hebben meer slaapklachten, zoals later in slaap vallen, korter slapen en ’s nachts wakker worden. Ook vermelden zij meer symptomen van slaaptekort overdag, zoals moeite om wakker te blijven. Deze klachten verminderden bij adolescenten die als experiment een week lang geen scherm gebruikten of tijdens het schermgebruik een oranje bril droegen die het blauwe licht blokkeert. (Van Kerkhof et al., 2018).
Twee belangrijke kanttekeningen hierbij zijn dat dit er bij dit experiment gebruik is gemaakt van knal oranje ‘blue-blockers’ met een hoge blauw licht filter die het licht vanaf boven en vanaf de zijkanten volledig afsloten, ten tweede diende het licht alleen in de avond te worden gefilterd en dus niet overdag bijvoorbeeld tijdens je werk. De blootstelling aan het blauwe licht is overdag geen probleem, studies laten zien dat je hier zelfs beter door slaapt.
Test jouw blauw licht filterende pc bril
Zie je met jouw bril vrijwel geen verschil in de kleuren van het linker plaatje? Helaas, dan filtert jouw bril het blauwe licht niet voldoende om een positief effect te kunnen hebben op jouw biologische klok en slaap. Op het rechter plaatje zie je wat er gebeurt als je al het blauwe licht wegfiltert met de Somnoblue slaapbril.
Functioneel of effectief?
Dan zijn wij aangekomen bij de slaapbrillen. Eerlijk is eerlijk, het monteur van de brillen wint geen schoonheidsprijs, maar effectief is het wel. Zoals net is toegelicht, moet een slaapbril volledig afschermen. Dit is waar Somnoblue aan voldoet. Daarnaast is de tweede eis dat de blauw licht filterende bril goede filtereigenschappen heeft. Hier komen de oranje glazen om de hoek kijken. Het was eventueel te verwachten, maar wij maken de glazen niet voor niks die kleur. Metingen laten namelijk zien dat heldere glazen met een zogenoemde blauw licht filter, maar 5 tot 10% van het blauwe licht tegenhouden. Zie ook de onderstaande grafiek met de filtereigenschappen.
Uit een onafhankelijke meting van de Zobegaafd redactie waarbij ze meer dan 20 verschillende blauw licht filter brillen vergeleken, bleek dat de oranje glazen van Somnoblue meer dan 99% procent van het blauwe (en deels groene) licht tegenhouden. Het ziet er misschien niet zo hip uit als de andere modellen, maar er zit dus wel degelijk een theorie achter. Gelukkig hoef je ze niet de gehele dag te dragen.
Blue blocking pc brillen: Het oordeel: Goede marketing, slechte wetenschap
Zoals hiervoor beschreven, is de claim van de ‘heldere en modieuze blue blockers’ niet gegrond. De timing van gebruik is incorrect, de filter is niet krachtig genoeg en de brillen laten al het blauwe licht van de zijkanten volledig door. De vraag is eigenlijk ‘Mag een blue blocking bril die maar 10% van het blauwe licht filtert wel een blue blocker heten?’ Het is een regenjas die maar 10% van de regen tegenhoudt. De conclusie, het is een goede marketingstunt, maar wetenschappelijk is het verre van gerond. Ze vallen in de categorie ‘marketingstunt’.
Oranje slaapbrillen
Geen slaappil maar een slaapbril. De Somnoblue brillen zijn ontworpen met één doel, mensen helpen aan een betere slaap. Hopelijk heeft dit artikel jou een beter inzicht gegeven waaraan een echte slaapbril moet voldoen. Ben je benieuwd waarom de Somnoblue brillen bij meer den 30 ziekenhuizen worden toegepast door artsen en verpleegkundigen en waarom steeds meer sportteams zoals de Koninklijke roeibond gebruik van ze maken om beter te slapen en te herstellen? Bekijk dan de onderstaande video.
Ervaar de kracht van donker!
Let op: Schermgebruik activeert het brein
Naast het creëren van een gezonde slaaphygiëne zijn er meer mogelijkheden om de slaapkwaliteit te verbeteren. Uit onderzoek onder ruim 1.300 jongeren van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in samenwerking met het Amsterdam Medisch Centrum (AMC) blijkt namelijk dat het schermgebruik vermeiden en het dragen van een oranje slaapbril in de avond resulteert in een betere slaap.
"Activiteiten waarbij schermen worden gebruikt zoals het gamen, gebruik van social media en huiswerk houden de hersenen te lang actief in de avond en nacht. Tijdens het gebruik van deze activiteiten, wordt het beloningscentrum in de hersenen actiever en komt er meer dopamine vrij. Een stofje dat je een fijn gevoel geeft. Dit stofje komt ook vrij bij andere dingen die we prettig vinden, zoals eten, roken, sociale contacten maar ook drugs bijvoorbeeld. Het nadeel is dat te veel dopamine in de avond, de slaap verstoort."
Uit de studie van het RIVM en het AMC blijkt dat jongeren die vlak voor het slapen gaan, gebruikmaken van schermen tot wel 40 minuten korter slapen, dan kinderen die dit niet doen. Het is dus belangrijk om de schermactiviteiten in de avond terug te dringen. Spreek bijvoorbeeld met je kinderen af dat ze een uur voor bedtijd een boek gaan lezen. Op deze manier zijn zij beter voorbereid op het slapen en neemt hun schermgebruik af.
Blauw en wit kunstlicht activeert de biologische klok
In de zojuist besproken studie, kreeg een deel van de jongeren de opdracht om geen schermen te gebruiken voor het slapen gaan, de andere groep droeg een oranje slaapbril voor het slapen gaan. Beiden groepen sliepen beter na de interventie. Maar wat bleek, het slaapgedrag verbeterde in de week zonder scherm, maar het melatoninegehalte (het nachthormoon en krachtig anti-oxidant) verschilde niet van dat in de week met scherm. De verbetering in slaap kon om deze reden worden toegeschreven aan de verlaagde mentale activiteit door het verlaagde schermgebruik.
Bij de groep die blauw licht blokkerende brillen droegen, gebeurde er iets anders. Het gebruik van de oranje brillen resulteerde in een hogere aanmaak van melatonine, dit in tegenstellen tot de groep die geen schermen gebruikte. Ondanks dat ze gewoon door gingen met het gebruik van schermen, had het dragen van de oranje brillen voor het slapen gaan een significant positief effect op slaapkwaliteit en de melatoninespiegel voor het slapen gaan. Zowel de PSQI score van slaapklachten en de CSRQ subscore slaaptekort toonde een significante verbetering. Dit zijn elk gevalideerde slaapkwaliteit vragenlijsten.
Conclusie uit het onderzoek
Het is niet het licht dat van je scherm komt van belang is, maar juist het licht vanuit je huis- of slaapkamer. Filter je ál het blauwe licht weg, dan wordt de afgifte van melatonine minder onderdrukt. Creëer daarnaast een rustgevend slaapritueel en vermijd het gebruik van schermen voor het slapen gaan.
Wat is het vertraagde slaapfase syndroom?
Bij het vertraagde slaapfase syndroom DSPS (afkorting voor het Engelse Delayed Sleep Phase Syndrome) is het bioritme wat naar ‘achteren’ geschoven. Dit wil zeggen, naar een later tijdstip. De personen hebben vaak moeite om op tijd in slaap te vallen en om ‘vroeg’ wakker te worden. In de bovenstaande video vanaf de 5e minuut gaat Koos Meijer hier dieper op in.
Blauw licht en het vertraagde slaapfase syndroom
Een studie uitgevoerd door de Monash University in Australie laat zien dat mensen met DSPS vaak significant gevoeliger zijn voor blauw/wit kunstlicht in de avond. Licht in de avond verschuift hun biologische klok naar een later tijdstip. Niet handig als je ‘vroeg’ op moet. Advies van deze specialisten is om al het blauwe kunstlicht in de avond te filteren met een oranje slaapbril. Hiermee voorkom je een verschuiving van het bioritme naar een nog later tijdstip, ook kan het helpen om gemakkelijker in slaap te vallen en op te staan. Naast het dragen van de oranje bril in de avond, is het essentieel om voldoende ochtend- en daglicht mee te pakken.
Somnoblue Junior voor kinderen
Een recente studie laat zien dat gedimd licht van 5 tot 10 lux de melatonine van jonge kinderen met 82% kan onderdrukken. Dit terwijl deze licht intensiteit vele malen lager is dan wat er in de typische woonkamer of badkamer aangetroffen wordt, namelijk +/- 40 tot 200 lux).
De biologische klok van jongeren is extra gevoelig voor kunstlicht in de avonduren. Het gebruik kunstlicht voor het slapen gaan heeft voor hen een extra negatief effect op het bioritme en de slaap.'Lichtvervuiling' in de avonduren en het gebrek aan een effectief slaapritueel zijn een erg actuele problemen voor kinderen en jongeren. De Somnoblue Junior helpt hierbij. Door het dragen van deze slaapbril voor kinderen krijgt het brein het natuurlijke seintje: “het wordt nacht, het is tijd om te gaan slapen.” Klik hier voor meer informatie over de Somnoblue Junior.